Czy żłobki publiczne w Warszawie to wciąż przechowalnie i nawet nie ma co próbować szukać tam miejsca? Czy w ogóle jest szansa na miejsce, jeśli nie zapisało się dziecka, będąc w pierwszym miesiącu ciąży? Czy żłobki prywatne w Warszawie dostarczają jakość, którą deklarują? Porównam żłobki prywatne i publiczne, przyglądając się im przez pryzmat kilku aspektów.
Bezpieczeństwo i regulacje
Państwowe żłobki w Warszawie podlegają restrykcyjnym przepisom bezpieczeństwa oraz ściśle określonym wymogom ustawowym. Regularnie poddawane są inspekcji w celu zapewnienia zgodności z normami bezpieczeństwa oraz procedurami awaryjnymi.
Prywatne żłobki (zarejestrowane właśnie jako żłobek, a nie np. punkt opieki dziennej) również podlegają tym samym standardom bezpieczeństwa. Zanim zostaną oficjalnie dopuszczone do działania, przechodzą odbiory sanepidu i straży pożarnej.
Wszystkie żłobki i kluby dziecięce, a także opiekunowie dzienni, a więc wszystkie formy opieki nad dziećmi do lat 3 dopuszczone do działania, powinny się znajdować w ogólnodostępnym rejestrze internetowym Emp@tia.
Kwalifikacje, kompetencje i zaangażowanie opiekunów
Żłobki publiczne często zatrudniają wykwalifikowanych specjalistów z wykształceniem pedagogicznym, a oprócz głównych pedagogów również osoby do pomocy, które już wykształcenia pedagogicznego nie muszą posiadać. Placówki publiczne zazwyczaj mają uporządkowany, ściśle określony i z góry założony na cały rok program nauczania, który jest ściśle realizowany przez pedagogów. Dla rodzica jest to przewidywalność i możliwość sprawdzania, czy placówka wywiązuje się z założonego planu. Nie ma jednak wówczas przestrzeni na elastyczność i reagowanie na zmieniające się potrzeby dzieci. Są tygodnie i miesiące tematyczne, które są realizowane bez względu na to, czy dzieci chcą w tym uczestniczyć, czy nie.
Nie jest tajemnicą, że zarobki opiekunów w żłobkach publicznych są skandalicznie niskie. Przekłada się to oczywiście na ich motywację i zaangażowanie. I trudno się dziwić. Ich praca jest szalenie wymagająca i ciąży na nich ogromna odpowiedzialność. Trudno wymagać, by pedagog zarabiający 3400 zł brutto po całym dniu czy tygodniu pracy w 25-osobowej grupie dzieci miał siłę i chęć, by przygotowywać materiały dodatkowe na jutro, żeby zaskoczyć tę 25 dzieci czymś nowym.
Prywatne żłobki mogą różnić się pod względem kwalifikacji opiekunów, dlatego ważne jest, aby dowiedzieć się o ich kompetencjach i doświadczeniu. I tutaj warto podkreślić, że ministerialny kurs na opiekuna żłobkowego czy nawet studia pedagogiczne nigdy nie dają rodzicom stuprocentowej gwarancji, że opiekun czy opiekunka będą zaangażowani w swoją pracę i najlepiej przyczynią się do rozwoju ich dziecka. Bardzo często osoby bez kierunkowego wykształcenia same dla siebie, dla samorozwoju i dla rozszerzania swoich kompetencji realizują więcej kursów tematycznych, kierunkowych, rozszerzających ich wiedzę. I na koniec dnia te kursy dają im dużo więcej narzędzi niż trzy lata studiów lub kurs ministerialny. W pracy z dziećmi najważniejsza jest pasja i chęć, aby z dziećmi przebywać.
Zarobki w prywatnych żłobkach w Warszawie są bardzo różne, najczęściej większe niż w placówkach państwowych. Wciąż jest rynek pracownika i placówki starają się przekonywać do siebie i zachęcać do pozostania z nimi na dłużej tych, którzy dają z siebie więcej i angażują się w swoją pracę. W prywatnych żłobkach pedagodzy mają też możliwość realizować inne swoje pasje i umiejętności, nierzadko dodatkowo na tym zarabiając, np. poprzez dodatkowe zajęcia jogi dla dzieci.
Metody nauczania i podejścia edukacyje
Państwowe żłobki w Warszawie często stosują standardowy program nauczania, koncentrujący się na rozwoju poznawczym, nierzadko pomijając rozwój społeczno-emocjonalny lub traktując go po macoszemu. Mogą one oferować także specjalistyczne programy lub korzystać z zalecanych przez organy edukacyjne ramowych programów nauczania.
Prywatne żłobki najczęściej mają większą elastyczność w podejściu do edukacji, umożliwiając spersonalizowane doświadczenia nauki dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka. Tutaj jest cała paleta podejść edukacyjnych, jak: Montessori, pedagogika waldorfska, podejście leśne, pedagogika skandynawska, Reggio Emilia, podejście demokratyczne czy podejście bliskościowe.
Koszty i dofinansowania
Żłobki publiczne są z definicji bezpłatne dla rodzica. W rzeczywistości płaci się w nich za jedzenie czy za zajęcia dodatkowe (jeśli są oferowane) lub pobyt po określonych godzinach. Żłobek publiczny w Warszawie kosztuje zazwyczaj od 350 do 500 zł plus koszty wyżywienia, zatem za całość może wyjść od 500 do 800 zł miesięcznie.
Żłobki prywatne w Warszawie nie są tanie, takie są fakty. Oferują one jednak dodatkowe udogodnienia i usługi, które tę cenę kształtują. Największy wpływ na wysokość czesnego w placówkach prywatnych ma przelicznik opiekunów na liczbę dzieci. Im więcej dzieci przypada na jednego opiekuna, tym czesne może być niższe. Jeśli jednak szukamy żłobka z indywidualnym podejściem i proporcją 4–5 dzieci na jednego opiekuna, to czesne w żłobku w Warszawie będzie wynosiło raczej ponad 2000 zł.
W obydwu rodzajach żłobków rodzicom i dzieciom przysługuje dofinansowanie 400+ do żłobka lub bon żłobkowy. Dotyczy to zarówno żłobków, jak i klubów dziecięcych, a także punktów opieki dziennej – wszędzie można skorzystać z dofinansowania do czesnego.
Pojemność i dostępność
Żłobki państwowe w Warszawie mają ograniczoną pojemność, co prowadzi do długich list oczekujących. Z kolei żłobki prywatne mogą zapewniać większą elastyczność pod względem dostępności, ale mogą być również bardziej popularne i mieć swoje własne listy oczekujących.
Adaptacja
Czas adaptacji: W żłobkach prywatnych najczęściej jest większa elastyczność w dostosowaniu czasu adaptacji do indywidualnego tempa dziecka. Są placówki, jak np. wioski bliskościowe, gdzie czas adaptacji jest nielimitowany odgórnie, ale jest dostosowany do możliwości i potrzeb dziecka i rodzica. Natomiast w żłobkach państwowych zazwyczaj obowiązują ustalone ramy czasowe i są to bardzo krótkie czasy adaptacji, tj. kilka dni.
Wciąż jest wiele placówek publicznych (a nawet prywatnych!), gdzie w ogóle nie ma czegoś takiego jak adaptacja. Pierwszego dnia rodzic zostawia płaczące dziecko w żłobku z nowym opiekunem i nie ma prawa wejść do sali, aby ten proces wejścia w nowe miejsce dziecku ułatwić.
Łagodność adaptacji: W żłobkach publicznych często po prostu nie ma przestrzeni na to, aby prowadzić naprawdę łagodną adaptację. Bo jeśli nie ma wystarczająco dużo czasu, rodzic nie jest dopuszczony do udziału w adaptacji, a pedagog ma pod opieką 10 dzieci i nie ma osoby oddelegowanej wyłącznie do prowadzenia adaptacji nowych dzieci, to zdecydowanie nie ma mowy o adaptacji łagodnej.
W żłobkach prywatnych jest przestrzeń na dialog oraz usłyszenie potrzeb rodziców i dzieci. I jeśli nawet nie ma dobrze przygotowanej łagodnej adaptacji, to jest przestrzeń na to, żeby ją wprowadzić, jeśli rodzic taką prośbę wniesie. Jest też wiele placówek, które adaptacji poświęcają osobne zakładki na swoich stronach i bardzo szczegółowo opisują, jak łagodnie i bezpiecznie prowadzona jest adaptacja w ich placówkach. W Wioskach na przykład rodzice mają zapewnioną rozmowę przedadaptacyjną i otrzymują przewodnik o łagodnej adaptacji, co sprawia, że proces adaptacji w Wioskach przebiega naprawdę łagodnie.
Komunikacja z rodzicami
Żłobki państwowe w Warszawie utrzymują kontakt z rodzicami, ale ze względu na większą liczbę dzieci może to być mniej intensywne i bardziej ogólne. Nie zawsze w żłobku publicznym pedagog będzie miał 10 minut przy odbiorze dziecka na indywidualną rozmowę z rodzicem o przebiegu dnia, emocjach czy trudnościach dziecka w danym dniu. Często jest to komunikat: wszystko dziś OK.
Żłobki prywatne w Warszawie często mają bardziej bezpośrednią i pogłębioną komunikację z rodzicami, zapewniając regularne raporty, porady i spotkania indywidualne. Najczęściej jest przestrzeń na to, żeby porozmawiać z pedagogami codziennie, przy odbieraniu dziecka. Szczegółowe informacje są też często w aplikacji. Są placówki, gdzie prowadzone są portfolia dzieci, w których z dużą uważnością notowany oraz ilustrowany jest indywidualny rozwój dziecka w wielu obszarach. Tak jest np. w Wioskach bliskościowych, gdzie rodzice i dziadkowie mają dostęp do aplikacji, w której ważne są właśnie tak pogłębione informacje o dziecku.
Możliwość uczestniczenia rodziców w życiu żłobka
W żłobkach państwowych rodzice mogą mieć określone dni lub godziny, kiedy mogą odwiedzać żłobek, ale ich rola w codziennym życiu placówki zazwyczaj jest ograniczona. Wiele placówek nie przewiduje nawet wejścia rodzica do sali czy bezpośredniego kontaktu z pedagogami, ponieważ dzieci wywoływane są przez domofon. Uczestnictwo w życiu żłobka ogranicza się zazwyczaj do jednego czy dwóch wydarzeń, na które zaproszeni są rodzice, np. Dzień Mamy czy jasełka.
Żłobki prywatne mogą zapewniać większe możliwości uczestnictwa rodziców w życiu żłobka, takie jak: uczestnictwo w wydarzeniach, warsztatach czy współtworzenie programu edukacyjnego. Są żłobki, w których organizowane są środy z kawą dla rodziców, kiedy to rodzice mogą wejść do sali, wypić kawę, porozmawiać z innymi rodzicami, z pedagogami i kolegami oraz koleżankami swojego dziecka. W Wioskach to zaangażowanie idzie w kierunku tworzenia społeczności rodziców wokół żłobka. I taka społeczność ma wówczas możliwość wspólnie decydować o tym, jak przebiega opieka i edukacja dziecka.
Elastyczność rytmu dnia
Żłobki państwowe muszą często podążać za ustalonym harmonogramem, aby zapewnić równowagę i organizację dla wszystkich dzieci. Gdy dzieci w grupie jest dużo, a pedagogów niekoniecznie dużo, trudno o elastyczność i wprowadzanie zmian rytmu dnia w podążaniu za potrzebami 25 dzieci. Harmonogram dnia jest zatem najczęściej bardzo sztywno ustalony i przestrzegany. Są też z góry założone plany tygodniowe, miesięczne, a nawet roczne, które nie ulegają modyfikacji w ciągu roku.
Żłobki prywatne zazwyczaj mają większą elastyczność w dostosowaniu rytmu dnia do indywidualnych potrzeb dziecka, takich jak harmonogram drzemek i posiłków. Nie zawsze z tej elastyczności korzystają, ale wiele placówek daje sobie i pedagogom możliwość modyfikowania planu dnia w zależności od tego, jak danego dnia dzieci się czują i co je interesuje.
Drzemki i jedzenie
Żłobki państwowe mają zazwyczaj ustalony harmonogram drzemek i posiłków dla całej grupy dzieci. Nierzadko dzieci są do drzemki zmuszane – mają leżeć na leżakach 2 godziny, niezależnie od tego, czy chcą odpoczywać, czy nie. Jest to ich obowiązek. Podobnie bywa z jedzeniem – niezależnie od tego, czy dzieci są głodne czy nie, mają siedzieć w określonym czasie przy stole. Najczęściej nie ma możliwości, aby pedagog zaopiekował się jednym dzieckiem albo grupką dzieci, które nie mają ochoty spać czy jeść w tej chwili śniadania.
W żłobkach prywatnych istnieje większa szansa na indywidualne podejście do drzemek i posiłków, aby dostosować je do preferencji i potrzeb każdego dziecka. Są miejsca, w których pora drzemki jest ustalona, ale dzieci, które nie są zmęczone i nie potrzebują spać, mogą zrelaksować się i odpoczywać w inny sposób. Mogą słuchać relaksującej muzyki, słuchowisk, mogą czytać książki – zapewniane są im aktywności ciche i regulujące, jednocześnie nie są zmuszane do spania, gdy tego nie potrzebują. Tak właśnie jest w Wioskach, gdzie przyjmuje się, że dziecko doskonale rozpoznaje swoje potrzeby i wie, czy jest zmęczone lub głodne.
Podążanie za dzieckiem
Żłobki państwowe muszą uwzględniać potrzeby wszystkich dzieci w grupie – jako grupy właśnie, jako całości. Bardzo rzadko w takich miejscach jest możliwość usłyszenia i zauważenia potrzeb konkretnego dziecka i podążanie za jego potrzebami.
Żłobki prywatne często są bardziej uważne na indywidualne potrzeby i preferencje dziecka, starając się dostosować program i aktywności do ich zainteresowań. To przekłada się np. na zmianę planu dnia, jeśli dzieci komunikują inne potrzeby. W podejściu Reggio Emilia, czyli m.in. w Wioskach, praktykuje się krąg wyboru, podczas którego dzieci same decydują, jaką przestrzeń i jaką aktywność wybierają na daną część dnia. Mogą być w kąciku czytelniczym, mogą być w sali i budować z klocków lub układać puzzle, mogą być w pracowni artystycznej i całej popołudnie tworzyć prace plastyczne, mogą iść na drzemkę, jeśli tego potrzebują. Pedagodzy słuchają dzieci i dzielą się wówczas tak, że jeden opiekuje się grupą w pracowni, inny jest w czytelni, inny gra z dziećmi w planszówki.
Warto pamiętać, że choć istnieją pewne ogólne różnice między żłobkami prywatnymi a państwowymi, każdy żłobek może mieć swoje unikalne cechy i podejście. Ważne jest, aby rodzice dobrze zrozumieli zarówno swoje oczekiwania, jak i indywidualne potrzeby swojego dziecka, aby dokonać odpowiedniego wyboru żłobka, który najlepiej odpowiada ich wymaganiom.
Przy wyborze między państwowym żłobkiem a prywatnym w Warszawie istotne jest uwzględnienie czynników takich jak: bezpieczeństwo, kwalifikacje opiekunów, metody nauczania, koszty i dostępność. Obie opcje mają swoje własne zalety i kwestie do rozważenia, a to, co najlepiej działa dla jednej rodziny, niekoniecznie musi być idealnym wyborem dla innej. Poświęć czas na odwiedzenie i zbadanie różnych żłobków, zadawaj pytania i bierz pod uwagę unikalne potrzeby i preferencje Twojego dziecka. Podjęcie świadomej decyzji zagwarantuje, że Twoje dziecko otrzyma wysoką jakość opieki i wsparcia w trakcie ważnych lat wczesnego rozwoju.
Pamiętaj, że kluczem jest znalezienie żłobka, który pasuje do Twoich wartości i zapewnia przyjazne środowisko, w którym Twoje dziecko może się rozwijać. Żłobki z łagodną adaptacją znajdziesz na: www.bliskoedu.pl.